Enzimlerin Yapısı ve Özellikleri
Enzimlerin Yapısı ve Özellikleri; canlılarda yaşamsal faaliyetlerin devamı bazı kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesine bağlıdır. Bu reaksiyonlar canlılarda enzim adı verilen moleküller sayesinde gerçekleşir. Ancak bu enzimler olmasaydı biyokimyasal olayların çoğu gerçekleşemezdi. Bu nedenle enzimler canlı dokuların bileşiminde az miktarda olmasına rağmen önemli rolleri olan organik moleküllerdir.
Enzim, bir kimyasal tepkimeye sebep olan ve onu hızlandıran genellikle protein yapısında olan organik maddelere enzim denir.
Enzimler canlı hücrelerde gerçekleşen yapım ve yıkım tepkimelerinin hepsine metabolizma denir. Tepkime sırasında açığa çıkan yüksek ısı protein yapısını bozacağı için canlıya zarar verir. Hücrede kimyasal tepkimelerin olabilmesi için enerji engeli yani enzimi kullanarak aşabilmektedir.
Canlı sistemlerdeki katalizöre enzim denir. Enzimler hücrede üretilmesine rağmen hücre dışında da çalışabilir. Sanayi dallarının çoğunda enzimlerden faydalanılır. Örneğin, bazı biyolojik katkılı deterjanların içerisinde leke çıkarıcı olarak yapay enzimler bulunmaktadır.
Enzimler canlı hücrelerde DNA'daki bilgiye göre sentezlenmiş olan protein yapısında olan özel moleküllerdir.
Enzimler yapılarına göre ikiye ayrılırlar. Bunlar basit enzimler ve bileşik enzimlerdir.
1. Basit enzimler; bu enzimler sadece proteinden meydana gelmiş enzimlerdir.
2.
Bileşik enzimler; bu enzimler protein ve koenzim olmak üzere iki kısımdan meydana gelmiştir. Bir bileşik enzimin çalışabilmesi için iki kısmının da bir arada bulunması gerekir.
Tüm enzimlerin proteinleri genler tarafından şifrelenmektedir. Bu nedenle amino asit dizilimi kendine özgüdür. Ancak bazı enzimler yalnızca proteinden oluşmaktadır. Fakat diğer çoğunluğu, iki farklı kısımdan meydana gelmiştir. Bunlarda protein kısmı ve koenzim kısmıdır.
Protein kısmı; bu kısımdaki enzimler sadece proteinden meydana gelmiştir. Hangi maddeye etki edeceğini bilirler ve enzimin ilgili maddeye bağlanmasını sağlar.
Koenzim kısmı; bu kısımda organik veya inorganiktir. Çoğu kez fosfattan meydana gelmiştir. Protein kısmına göre çok daha küçük moleküldür. Koenzim kısmı genellikle protein kısmından ayrılabilir ve analiz edildiğinde birçok vitamini bünyesinde bulundurduğu görülmüştür. Yani bütün vitaminler hücrede enzimlerin koenzim kısmı olarak işlevlerini sürdürürler. Bazı enzimler yalnız başına etkindir. Bazı enzimler de yalnız belirli iyonlar eklendiğinde etkindirler. Bazen enzimlerin iş görebilmesi için bir metal iyonuna gereksinimleri vardır.
Yalıtılmış olan tüm enzimler protein yapısındadır veya protein kısmını bulundururlar. Etki ettiği maddenin sonuna 'Ase=Az' eki alarak tepkimenin çeşidine göre adlandırılırlar. Örneğin bazen sarı, mavi, yeşil veya kahverengi iken bazen de renksiz olabilirler. Suda veya sulandırılmış tuz çözeltisinde çözülebilirler. Enzimlerin etki ettiği bileşiğe de substrat denir. Denge noktası yani, tepkimenin hangi yöne gideceği termodinamik yapılarına göre belirlenir. Çünkü bu denge bir tarafa doğru giderken enerji verir, tersine enerji alır. Bu nedenle de enerji herhangi bir şekilde önceden depo edilmelidir. Canlılarda bu enerjinin depo edilmesi fosfor esterleri şeklinde olur.
Enzimlerin yapısı ve özellikleri nelerdir?
Ayrıca enzimler yeterli aktivasyon enerjisi olmayan ortamda tepkimeyi başlatamazlar.
Enzimler cansız ortamda da etkilidirler. Yani hem canlı hem de cansız ortamda faaliyet gösterirler.
Her enzim bir genin kontrolünde sentezlenir ve çalışır. Her hücrede tepkime çeşidi kadar enzim çeşidi de vardır.
Enzimler hücrede takım halinde çalışırlar ve ışıktan etkilenmezler.
Enzimler ancak hücre içerisinde üretilebilirler. Fakat ürettikten sonra hücre içinde veya dışında çalışabilirler.
Enzimler çift yönlü olarak çalışırlar.
21.01.2024 17:12:56
Enzimlerin Yapısı ve Özellikleri ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
